Afval scheiden

Hoe we met afval om moeten gaan is één van de grootste mondiale vraagstukken van deze tijd. Door de stijgende welvaart en de groeiende consumptie wordt de hoeveelheid afval die we produceren in de wereld steeds groter. Honderd jaar geleden waren bijna alle dagelijkse producten van natuurlijke materialen die in de natuur konden vergaan of van herbruikbare materialen als glas of metaal.

Met de komst van de consumptiemaatschappij ontstond ook de 'afval-maatschappij'. Dit maakt afval scheiden ontzettend belangrijk. In Nederland zijn wij hier gelukkig erg goed in en vinden wij het ook heel erg belangrijk om afval te scheiden. Gemiddeld doen wij dit betere dan landen om ons heen. Maar helaas is het niet alleen maar rozengeur en maneschijn. Er is ook een keerzijde aan het afval dat wij produceren.

Afval scheiden

Agentschap NL publiceerde in 2008 cijfers waaruit blijkt dat Nederland in dat jaar maar liefst 63 miljoen ton aan afval verzamelde. Om je een beeld te geven hoeveel afval dit is: de Johan Cruyff Arena kun je dertig keer van het gras tot het dak vullen met dit afval. Gelukkig wordt 84% van dit afval nuttig (her) gebruikt. De overige 13% wordt verbrand en 3% wordt gestort of geloosd. Met name materialen zoals glas, batterijen, papier, plastic, en GFT kunnen voor een groot deel worden hergebruikt als je dit afval van elkaar scheidt.

De voordelen van recyclen:
♽ Het spaart grondstoffen uit.
♽ Land kan gebruikt worden voor het verbouwen van voedsel,
♽ Recyclen kost veel minder energie dan het op winnen van nieuwe grondstoffen
♽ Recyclen zorgt voor minder broeikasgassen dan het verbranden van afval.

In mijn omgeving wordt er vaak gedacht dat afval scheiden weinig zin heeft omdat het uiteindelijk allemaal op de grote hoop belandt. Dit is absoluut een fabel. Het is juist belangrijk om afval zorgvuldig te scheiden, zodat het goed verwerkt kan worden. Bij papier mag bijvoorbeeld geen plastic zitten of de kartonnen dozen mogen niet vervuild zijn (denk aan je vette pizzadozen). Als gescheiden afval te veel vervuild is, kan het niet hergebruikt worden en belandt het alsnog in de verbrandingsoven. Zonde!

Grote steden

Afvalwetenschapper Ulphard Thoden van Velzen van de Wageningen Universiteit ­verwacht dat 80 procent van de Nederlanders zelf hun plastic, blik en drankkartons uit het afval blijven vissen. Maar in de grote steden is ‘bronscheiding’ een stuk lastiger te realiseren voor de gemeente. Dit komt niet alleen door de drukkere bevolking van de stad (minder ruimte voor extra afvalbakken), maar ook omdat in grote steden groepen mensen wonen waarvan bekend is dat ze het niet zo nauw nemen met afvalscheiding: toeristen, studenten en niet-westerse allochtonen. Dit maakt dat er veel gescheiden afval toch in de verbrandingsoven belandt.

Daarom doet de gemeente Rotterdam het op dit moment anders, en gaat gemeente Amsterdam hier vanaf medio 2021 ook mee starten. Afval wordt gescheiden als het is ingeleverd, dit wordt nascheiding genoemd. In Rotterdam haalt de scheidingsinstallatie per maand net zoveel plastic uit het vuilnis als de Rotterdammers tot voor kort zelf deden in een heel jaar. Dit is natuurlijk goed nieuws, maar het is belangrijk dat we ons bewust zijn van de hoeveelheid afval we creëren. De plastic bakken in Amsterdam worden in de toekomst gebruikt voor GFT afval, want dit wordt nog niet gescheiden. De gemeente ziet mogelijkheden om er compost en biogassen van te maken.

Wil je toch graag je GFT scheiden en woon je in Amsterdam? Er zijn enorm veel initiatieven waar dit ingeleverd kan worden. Klik op deze link voor de mogelijkheden bij jou in de buurt. Zelf breng ik mijn GFT bij bij het initiatief I can change the world with my two hands, maar zo zijn er nog tientallen andere opties in de stad.

Doordat in Rotterdam al wel gewerkt wordt met de nascheidingsmachine wordt GFT wel door de gemeente ingezameld. Kijk voor meer informatie in de afvalwijzer.

Wil jij weten hoe je met een aantal gemakkelijke producten je plastic verbruik kunt verminderen?  Met deze 15 producten kiest voor een bewuster en meer Zero- Waste leefstijl.

De keerzijde

Afval scheiden is goed en er kunnen nieuwe producten van worden gemaakt maar, met plastic is dit een ander verhaal. De Plastic Soup Foundation beschrijft dat tussen 1950 en 2015 is er zo’n 6300 miljoen ton plastic afval ontstaan: eenmalig gebruikt en gerecycled plastic bij elkaar opgeteld. Daarvan is ongeveer 12% (800 miljoen ton) verbrand en 9% (600 miljoen ton) gerecycled. Van het gerecyclede plastic is slechts 10% opnieuw gerecycled. De resterende 79% van dat afval kwam op vuilnisbelten of in de natuur terecht.

Trouw beschrijft dat van alle weggegooide plastic verpakkingen (40 procent van al het plastic afval) nu ongeveer de helft wordt gerecycled. De andere helft wordt verbrand voor energieproductie. De plastics die geen verpakking zijn worden standaard verbrand. Hierdoor gaat van al het plastic uiteindelijk 60 procent de verbrandingsoven in. Ongeveer 15 procent van de totale hoeveelheid plastics wordt gerecycled.

Niet al het plastic afval wordt in Nederland gerecycled. Europese landen en de VS sturen plastic afval al jaren op naar Aziatische landen om het daar te laten recyclen. Dit doen we omdat het goedkoper is: de milieu normen lager liggen en arbeid is goedkoper dan in Europa. Tot 2018 vervoerden wij veel plastic afval naar China, maar toen in 2018 China voldoende plastic-afval had om te zelf te gaan recyclen, sloten zij de grenzen voor de plastichandel. Dit met alle gevolgen van dien.

De EU en VS hebben de capaciteit niet om al het afval dat wij produceren lokaal te verwerken. Daarom vervoeren bedrijven ons plastic, dat nu niet meer naar China kan, naar Maleisië, Indonesië, de Filipijnen, Cambodja, Thailand en Vietnam. Echter hebben zij ook niet voldoende capaciteit om al het extra afval dat zij nu krijgen goed te verwerken. Wat gebeurt er met dit afval? Het afval wordt gedumpt.

Onze recycle industrie is helemaal niet zo duurzaam als de industrie ons doet geloven. Greenpeace beschrijft dat via moeilijk traceerbare ketens van sorteerders, afvalhandelaren, transporteurs, importeurs, bedrijven en recyclefabrieken een deel van ons plastic afval in Zuidoost-Azië terecht komt. Veel plastic is vervuild en niet bruikbaar voor recycling en wordt gedumpt in de landschappen van Aziatische landen. Mooie landschappen veranderen hierdoor snel in giftige stortplaatsen. Waterverontreiniging en open plasticverbrandingen veroorzaakten gezondheidsproblemen en leidden tot mislukte oogsten in deze gebieden. Het is maar de vraag of het plasticafval werkelijk wordt gerecycled. De rest wordt verbrand of gedumpt op open stortplaatsen en belandt zo in zee. De Plastic Soup Foundation beschrijft dat tot 2018 is in totaal 86 miljoen ton plastic in zee is beland. Daarvan drijft 0,5% aan de oppervlakte. In kustwateren is 23 miljoen ton (23%) terechtgekomen, op kusten en op de bodem ligt 29 miljoen ton (33,7%) en in de waterkolom van de oceanen zweeft nog eens 34 miljoen ton (39%).

Landen in Zuid-Oost Azië zien in korte tijd de problematiek oplopen en slaan terug. Maleisië verbiedt vanaf 2021, net als China, de volledige import op plastic afval. Activisten hopen dat meer landen deze keuze maken, maar vaak is de invoer van plastic een goede bron van inkomen voor armere gebieden en staan overheden en bedrijven niet open voor zo een verbod.

Gelukkig is er vanaf 2021 de aangepaste Conventie van Bazel van kracht: overheden van ontvangende landen moeten dan toestemming geven voordat er gemixt plasticafval wordt geïmporteerd. Met dit verdrag is de hoop dat we meer gaan kijken naar hoeveel plastic we produceren, in plaats van waar we al dat afval moeten laten.

Het zou goed zijn als Europese landen en de VS verantwoordelijkheid nemen voor onze eigen plastic problemen en dit lokaal oplossen. We kunnen niet meer ongestoord onze plastic afval in de zee blijven dumpen ten kosten van alles en iedereen. Nu het wegsluizen van afval moeilijker is, denken landen meer na over hun afval. De problemen worden ook zichtbaar in de EU en de VS. Plastic afval stapelt zich op en dit dwingt ons tot nadenken over betere oplossingen door zelf meer te gaan recyclen en het terugdringen van het gebruik van plastic. In de EU zijn vanaf juli 2021 veel plastic artikelen verboden en wordt in veel landen statiegeld geheven op plastic flesjes.  

Deze crisis lijkt misschien ver weg, maar uiteindelijk zitten we allemaal in hetzelfde schuitje. Plasticvervuiling doodt zeedieren, vervuilt onze leefomgeving, draagt bij aan de opwarming van de aarde en heeft mogelijk ook gezondheidseffecten. De enige manier om de wereldwijde plasticvervuiling te stoppen, is door een einde te maken aan de enorme productie van wegwerpplastic.

Wat kun jij doen?

1. Less is more! Koop geen onnodige verpakkingen en wees je bewust van het afval dat je creëert. Mensen die starten met afval scheiden schrikken vaak van de hoeveelheid plastic afval ze produceren. Probeer deze hoeveelheid terug te dringen. Wil je meer weten over wat je nodig hebt om je afval terug te dringen klik dan hier.
2. Mocht je het nog niet doen: start direct met afval scheiden. Het is beter voor het milieu en het geeft je inzicht het afval dat je produceert.
3. Ga naar de website van jouw gemeente en bekijk de afvalwijzer voor de regels.
4. Is GFT scheiden niet mogelijk in jou gemeente? Er zijn voldoende lokale initiatieven waar je zelf je GFT kunt brengen. GFT scheiden zorgt voor minder broeikaseffecten.
5. Teken de petitie van Greenpeace voor een wereld zonder plastic afval.